01/16/2019

MEDITEREN TEGEN OVERGEWICHT

Belangrijkste les: loskomen van oordelen
Inzicht: overgewicht heeft veel te maken met ‘niet gezien worden’
Energiegever: meditatie
Gewichtsschommeling: 50 - 93 kilo

Als kind werd Elly gedwongen ‘de honger van haar moeder weg te eten’. Haar moeder, die de hongerwinter had meegemaakt, eiste dat alle borden leeggegeten werden. Met als gevolg dat Elly bijna haar hele leven worstelde met haar gewicht. Die tijd is voorbij: sinds een jaar of drie is ze in balans en weet ze precies wat ze moet doen om haar gewicht te handhaven.  
 
Op het aanrecht ligt een forse hoeveelheid fruit. Bij de koffie is er geen koekje. Elly heeft nooit zoetigheid of zoutjes in huis. ‘Ik weet dat ik niet één koekje eet, nee het hele pak gaat leeg. Ja, voor mijn kinderen waren er snoepjes in huis, maar daar kon ik van afblijven.’
 
Hadden je ouders ook een sober snoepregime?
Wij kregen op zaterdag een klein chocoladereepje van Jamin en een glas gazeuse, dat was het. Het punt was dat we moesten eten. Veel eten. Ik hoor het mijn moeder nog zeggen: “In de oorlog hebben wij ernaar gesnakt!” Met zo’n harde s. Als ik van school thuiskwam had zij “drie in een pannetje” gebakken. Weet je niet wat dat is? Dat waren drie kleine pannenkoekjes die in één pan pasten. Om zes uur kregen we wel gewoon het avondeten voorgeschoteld: aardappelen met jus, groenten en soms vlees. En ik at. Want dan kreeg ik te horen: “Kijk Elly eens goed eten!” Dat waardeerde mijn moeder, die zelf trouwens slank was.’
 
Was je als kind dik?
‘Ja, als baby al, tenminste dat denk ik. Misschien woog ik als tiener iets van zeventig kilo, maar ik was zeker geen obees. Ik ben ook nooit gepest. Ik denk dat ik vooral negatief naar mezelf keek. Dat werd nog versterkt toen ik als arbeiderskind naar een elitaire middelbare school ging. “Moeten díe hier ook al komen!?”, kreeg ik van docentes te horen. Ik voelde me doodongelukkig als arbeiderskind tussen ook nog eens allemaal van die dunne meisjes. Nou ja, dan ga je je emoties wegeten.
 
Mijn moeder was een lieve vrouw, hoor, maar toen ik naar mijn eerste dansles ging, zei ze: “Kind wie wil er nou met jou dansen?” Dat viel reuze mee, want ik hing de clown uit en was populair. Achteraf denk ik dat ik vooral leed omdat ik dacht dat anderen mij dik vonden en dat ik dat zelf ook vond. Vroeger kon ik niet normaal naar mezelf kijken. Nu heb ik geen oordeel meer.’
 
Ging je op dieet?
‘Ik heb talloze diëten gevolgd: van Atkins, crashen met spul dat als een blok cement op je maag lag, Sonjabakkeren en Montignac tot uithongeren. In zo’n hongerperiode at ik niets, alleen een bakje smeerkaas en ik dronk wat. Ik was graatmager, zo’n 50 kilo, maar daar zat toen wel veel verdriet achter.
Zo’n dieet hou je natuurlijk niet vol, na een maand of drie ga je weer gewoon eten. Een poosje denk je dan het wel meevalt, maar dat was natuurlijk niet het geval.
 
Toch zijn er ook tijden geweest dat het heel goed ging en ik lekker in mijn vel zat, me sterk voelde. Ik was slank, eten speelde geen rol en mijn zelfoordelen waren verdwenen.’
 
Dat klinkt als een wonderbaarlijke omslag. Wat gebeurde er?
‘Er was toen een man die van mij hield. Die man vond mij prachtig. Voor het eerst in mijn leven kon ik helemaal mezelf zijn. Later ben ik erachter gekomen dat het draait om “gezien worden”. Ik werd door deze man gezien. Alles ging vanzelf. Dat is mijn inzicht: als je gezien wordt dan hoef je je emoties niet meer weg te eten.
Helaas woonde deze man niet in Nederland en was het te ingewikkeld om de relatie voort te zetten. Ik trouwde met een andere man, maar jammer genoeg bleek het geen gelukkige keuze. Na mijn scheiding kwam ik met twee kleine kinderen en nagenoeg een full-time baan, er alleen voor te staan. Weer ging het mis en toen kreeg ik chronisch overgewicht.
Toen ik 46 was, stopte ik met roken en werd ik twintig kilo zwaarder; ik woog 93 kilo. Ik raakte in de overgang en kreeg er niets meer af.’
 
Wanneer kwam de ommekeer?
‘Die kwam op het moment dat ik geopereerd moest worden aan mijn enkel. Ik wist dat ik me drie maanden niet kon bewegen. Toen heb ik gedacht: laat ik deze periode gebruiken om het tij te keren. Gezond eten, niet snoepen en drie maanden lang geen wijn drinken. Ik had een belangrijke drijfveer: ik wilde mobiel blijven. Ik was bang dat dat niet zou lukken als ik zo zwaar bleef of nog zwaarder werd.
Bezoek dat lekkers meenam, vroeg ik of ze het ter plekke wilden opeten of anders weer mee naar huis wilden nemen.’
 
En deden de bezoekers dat zonder morren?
‘Ja, want ik zei: “Jongens, ik zit hier te vermageren en ik wil geen snoep. Ik ga eraan als het me niet lukt. Eigenlijk was het geen punt. Ze begrepen het.’
Breed grijnzend zegt Elly: ‘Na verloop van tijd zeiden ze: “Je zit te smelten!”
Mobiliteit is ontzettend belangrijk voor mij. Daarom kan ik het nu volhouden; sinds de operatie heb ik mijn gewichtsverlies behouden.’

Welke maatregelen neem je om in balans te blijven?
‘Ik heb een calorieteller. Als ik een etentje heb of een feestje dan kijk ik wat mogelijk is en hoe ik kan compenseren. Ik zwem, fiets, wandel, doe aan fitness en weeg me bovendien iedere dag.
Wat mij echter het meeste heeft geholpen om niet zwaarder te worden, is meditatie, dat doe ik al zo’n jaar of zeven. Iedere dag. Tijdens de meditatie komt al het voedsel voorbij: de chocolade, de gebakken vissen, de paella, de puddinkjes. Ik laat alles passeren en tel mijn ademhaling. Meditatie voorkomt overeten. Het werkt echt!’
 
Heb je dan helemaal geen hunkermomenten meer?
‘Jawel, en dan ga ik mediteren. Waar staat die hunkering voor, wat zit erachter? Soms komt een vraag bovendrijven. In de regel ebt de trek weg. Maar af en toe eet ik iets lekkers, gewoon omdat ik er zin in heb.
Als ik de supermarkt opeens zo’n overheerlijke reep Tony Chocolonely zie, dan denk ik bij mezelf: wil ik hier dik van worden? Het antwoord is vaak? “nee”.
 
Achteraf heb ik ontdekt dat mijn chronische overgewicht vooral te maken had met “niet gezien worden”. Natuurlijk zijn er altijd mensen die mij niet “zien”, en die laat ik los. Het oordeel van een ander doet er niet meer toe. Ik ben losgekomen van het oordeel van anderen én dat van mezelf. En dat is misschien wel een van de belangrijkste lessen uit mijn leven.’